Khi chúng ta hợp tác với người khác trong công việc, việc xây dựng niềm tin là điều cốt yếu. Từ việc nhờ cậy hay xin ý kiến, đến việc hợp tác để hoàn thành đúng hạn, tất cả đều là biểu hiện của niềm tin. Sự hợp tác, tính liêm chính, và đổi mới đều dựa trên nền tảng này. Nhưng làm thế nào để chúng ta có thể chủ động đo lường và tăng cường sự đáng tin cậy của mình? Hãy cùng tìm hiểu về Phương trình Niềm tin.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ phân tích sâu hơn về Phương trình Niềm tin của Charles H. Green, giúp làm sáng tỏ các khía cạnh cụ thể của sự đáng tin cậy và cung cấp cái nhìn sâu sắc về điều gì khiến một người trở nên đáng tin. Với Phương trình Niềm tin, bạn sẽ học cách đánh giá mức độ đáng tin cậy trong các mối quan hệ công việc.
Bạn có thể sử dụng Phương trình Niềm tin để đánh giá lý do tại sao người khác có thể không tin tưởng bạn, hoặc tại sao bạn không tin tưởng họ.
Giới thiệu về Phương trình Niềm tin
Phương trình Niềm tin cung cấp một công thức đơn giản để đo lường sự đáng tin cậy. Tuy nhiên, một mối quan hệ cần có hai phía. Đó chỉ là một nửa của công thức niềm tin, vì bạn cũng cần tin tưởng người khác (biết cách tin tưởng) để thiết lập một mối quan hệ hai chiều thực sự.
Công thức: T = (C + R + I) / S
- T = Trustworthiness – Độ đáng tin cậy (khả năng hoặc sự sẵn lòng dựa vào người khác)
- C = Perception of Credibility – Nhận thức về Độ tin cậy (tin vào những gì một người nói)
- R = Perception of Reliability – Nhận thức về Độ nhất quán (tin vào những gì một người làm)
- I = Intimacy – Mức độ thân mật (sự tin tưởng giao phó điều gì đó cho ai đó)
- S = Perception of Self-Orientation – Nhận thức về Sự tập trung vào bản thân (ý thức và sự tập trung, tức là liệu trọng tâm của bạn là chính mình hay người khác).
Các thành phần của Phương trình Niềm tin
Vậy, điều gì làm nên sự đáng tin cậy? Độ tin cậy, độ nhất quán, mức độ thân mật, và sự tập trung vào bản thân là bốn yếu tố tạo nên sự đáng tin cậy. Hãy phân tích từng yếu tố dưới đây:
Độ tin cậy (Credibility)
Một người biết rõ mọi thứ đến mức nào? Khi nghĩ đến một giáo sư, chúng ta thường cho rằng họ có kiến thức chuyên môn trong lĩnh vực của mình. Độ tin cậy đề cập đến mức độ chúng ta nghĩ rằng ai đó có khả năng, bao gồm cả sự tự tin mà họ mang lại trong việc hoàn thành các nhiệm vụ cụ thể hoặc liệu bằng cấp của họ có phản ánh kiến thức trong một lĩnh vực nhất định hay không. Độ tin cậy cao thường làm tăng tính đáng tin của một cá nhân.
Độ nhất quán (Reliability)
Khi nói đến hành động và mức độ chúng ta tin tưởng ai đó thực hiện điều họ nói, đó chính là độ nhất quán. Một lịch sử làm việc nhất quán giúp tăng cường độ nhất quán, và các môi trường minh bạch cũng giúp điều này được phản ánh rõ hơn.
Mức độ thân mật (Intimacy)
Bạn có chia sẻ những lo lắng và suy nghĩ tiêu cực với đồng đội của mình không? Mức độ thân mật là cảm giác an toàn về mặt cảm xúc khi người mà bạn tin tưởng sẽ xử lý sự tổn thương của bạn một cách an toàn và đồng cảm. Một môi trường làm việc chú trọng đến sự an toàn tâm lý sẽ giúp kết nối các cá nhân và xây dựng sự thân mật.
Sự tập trung vào bản thân (Self-orientation)
Bạn đặt mình lên trước người khác bao nhiêu, đặc biệt trong môi trường làm việc nhóm? Sự tập trung vào bản thân mô tả điều này. Quan tâm và chú ý đến người khác thể hiện sự tập trung vào bản thân thấp, trong khi sự ích kỷ và chỉ quan tâm đến bản thân mình thể hiện mức độ tập trung cao.
Là mẫu số duy nhất trong công thức, sự tập trung vào bản thân hoạt động ngược lại với các yếu tố khác ở tử số. Khi sự tập trung vào bản thân cao, tính đáng tin cậy có xu hướng giảm.
Phương trình Niềm tin: Một ví dụ thực tế
Dưới đây là một ví dụ và cách sử dụng Phương trình Niềm tin:
Tôi vừa bắt đầu làm việc với Ted lần đầu tiên. Sau vài tuần, ấn tượng của tôi về Ted là anh ấy thông minh, có hiểu biết và đúng giờ. Tuy nhiên, tôi không biết rõ về anh ấy lắm, và anh ấy dường như không thực sự lắng nghe hoặc đón nhận ý kiến của người khác. Thêm nữa, anh ấy hay ngắt lời. Đây là cách tôi đánh giá mức độ tin tưởng của mình với anh ấy (thang điểm 1-10):
- Độ tin cậy = 8/10
- Độ nhất quán = 7/10
- Mức độ thân mật = 5/10
- Sự tập trung vào bản thân = 8/10
- Niềm tin = (8 + 7 + 5) / 8 = 2,5
Mặc dù tôi tin rằng Ted biết rõ công việc của mình, đáp ứng thời hạn, và tôi có thể tin tưởng vào những gì mình nói với anh ấy, nhưng mức độ tin tưởng tổng thể của tôi dành cho anh ấy lại thấp. Nguyên nhân là vì anh ấy không đón nhận ý kiến của tôi và không lắng nghe. Việc anh ấy không quan tâm đến ý kiến của tôi khiến tôi không thể xây dựng được sự tin tưởng về mặt cảm xúc với anh ấy.
Bây giờ, hãy so sánh nhanh với một đồng nghiệp lâu năm của tôi, Donna. Donna cũng thông minh và hiểu biết, đôi khi trễ hạn chót, nhưng luôn giữ bí mật thông tin nhạy cảm và rất thấu hiểu người khác cùng những khó khăn của họ. Đây là cách tôi đánh giá cô ấy:
- Độ tin cậy = 8
- Độ nhất quán = 5
- Mức độ thân mật = 7
- Sự tập trung vào bản thân = 2
- Niềm tin = (8 + 5 + 7) / 2 = 10
Mặc dù đôi khi Donna trễ hạn, tôi tin tưởng cô ấy gấp bốn lần so với Ted. Mức độ tin tưởng cao hơn này là do Donna có Sự tập trung vào bản thân thấp. Cô ấy lắng nghe tôi, có nhận thức và hiểu được cảm giác, suy nghĩ, và khó khăn của người khác.
Sau khi xem xét phương trình này, có thể thấy rằng bạn có thể tăng Độ tin cậy, Độ nhất quán, và Mức độ thân mật, đồng thời giảm Sự tập trung vào bản thân để xây dựng niềm tin. Như Charles Green đã nói, “Sự tập trung vào bản thân, nằm riêng lẻ ở mẫu số, là biến số quan trọng nhất trong Phương trình Niềm tin.”
Do đó, giảm Sự tập trung vào bản thân có ảnh hưởng lớn nhất đến việc phát triển niềm tin cảm xúc từ người khác.
Đừng quên rằng ngay cả Charles Green cũng nói rằng Phương trình Niềm tin chỉ là một trong nhiều mô hình để chúng ta cân nhắc. Có lẽ Phương trình Niềm tin là một điểm khởi đầu tuyệt vời để chúng ta tự suy ngẫm về tính đáng tin cậy của mình. Bạn cũng có thể muốn xin ý kiến phản hồi từ bạn bè và đồng nghiệp để biết điểm mạnh và điểm yếu của mình nằm ở đâu. Mặc dù đây là một khung lý thuyết để đo lường niềm tin, nhưng nói chung, chúng ta nên cố gắng thể hiện bản thân một cách chân thực nhất trong mọi công việc của mình.
